การปรับปรุงกระบวนการจัดการทุนการศึกษา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
Keywords:
ลีน; ประสิทธิภาพวงจรกระบวนการ; การจัดการทุนการศึกษาAbstract
กระบวนการจัดการทุนการศึกษาเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้การจัดการทุนการศึกษาที่มีประสิทธิภาพและก่อให้เกิดประโยชน์ต่อผู้รับทุนการศึกษาเป็นอย่างมาก การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ที่ประยุกต์ใช้แนวคิด ลีน (Lean) ตามหลักการ ECRSit มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการปรับปรุงกระบวนการจัดการทุนการศึกษา โดยมุ่งเน้นการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการลดความสูญเปล่า และเพิ่มประสิทธิภาพของกระบวนการทำงาน กลุ่มตัวอย่างคือนักศึกษาทุนที่ได้รับการจัดสรรทุนการศึกษา ปีการศึกษา 2567 จำนวน 93 คน โดยวิธีการเลือกตัวอย่างตามความสะดวก (Convenience Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ วงจรการวิจัยปฏิบัติการ (PAOR) แผนผังสายธารแห่งคุณค่า (Value Stream Mapping: VSM) การวิเคราะห์ความสูญเปล่า 7 ประเภท (7 Waste) และแบบสอบถามความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ค่าเฉลี่ย และร้อยละ ผลการวิจัยพบว่าจากการเปรียบเทียบกระบวนการก่อนและหลังปรับปรุงกระบวนการ จำนวนขั้นตอนการทำงานลดลง จาก 20 ขั้นตอน เหลือ 2 ขั้นตอน (90 เปอร์เซ็นต์) ระยะเวลาการดำเนินงานลดลง จาก 12,820 นาที เหลือ 2,360 นาที (81.6 เปอร์เซ็นต์) ลดปริมาณการใช้กระดาษและค่าใช้จ่ายเหลือศูนย์ (100 เปอร์เซ็นต์) อัตราการเพิ่มประสิทธิภาพกระบวนการ (Process Cycle Efficiency: PCE) เพิ่มขึ้น จาก 51.25 เป็น 96.19 เปอร์เซ็นต์ และความพึงพอใจต่อกระบวนการจัดการทุนการศึกษา ปีการศึกษา 2567 พบว่าผลลัพธ์อยู่ในระดับ “มากที่สุด” ผลการปรับปรุงแสดงให้เห็นว่าแนวคิด Lean และเทคโนโลยีสารสนเทศ สามารถช่วยลดขั้นตอน ลดเวลา ลดความสูญเปล่า และเพิ่มประสิทธิภาพของกระบวนการจัดการทุนการศึกษาได้อย่างมีนัยสำคัญ
References
กันต์ฤทัย คลังพหล. (2561). วิธีวิทยาการวิจัยการศึกษา. ปทุมธานี: คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์.
ณัฐชนา ต้นโต. (2563). การประยุกต์ใช้ระบบลีนกับศูนย์บริการนักศึกษา กรณีศึกษามหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
ณัฐพงษ์ มังกร, และ ทิพวรรณ สุขรวย. (2567). การใช้หลักการ LEAN เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการพัฒนาระบบ การออกเลขที่หนังสือและคำสั่ง. คณะเทคนิคการแพทย์: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ตุลาพล นิติเดชา. (2564). การประยุกต์ใช้แนวคิดลีนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพงานสนับสนุนวิชาการในสถาบันการศึกษา กรณีศึกษา (รายงานผลการวิจัย). คณะโลจิสติกส์: มหาวิทยาลัยบูรพา.
ธัญญาภรณ์ บุญเพ็ชร. (2559). การปรับปรุงกระบวนการประเมินประเภทของโครงการวิจัยด้านความปลอดภัยทางชีวภาพ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. วารสารวิชาการ ปขมท., 13(2), 143-153.
นันธิญา บางจัน. (2564). การพัฒนาการปฏิบัติงานการตรวจสอบและการเบิกจ่ายเงินงบดำเนินงานงบประมาณเงินราย ได้ กองคลังมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี โดย ใช้แนวคิดลีน (Lean) (รายงานผลการวิจัย). กองคลังมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี.
เมธาวิน สามสี, นลิน เพียรทอง, และ ลออง ผโลดม. (2567). การประยุกต์ใช้เทคนิคลีนในการปรับปรุงกระบวนการทำงาน การผลิตใบยาสูบ. วารสารวิศวกรรมศาสตร์และนวัตกรรม, 17(2), 95-105.
ลักษณา ยิ้มจำรัส. (2567). การประยุกต์ใช้แนวคิดแบบลีนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานตรวจสอบและการเบิก จ่ายทุนอุดหนุนการทำวิจัยจากเงินรายได้ของคณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์. วารสารนวัตศาสตร์สหวิทยาการ, 2(1), 35-49.
Semathong, S. (2023). Participatory action research to develop the teachers on classroom action research. Shanlax International Journal of Education, 11(3), 29-36.
