การศึกษาการดื้อยาปฏิชีวนะของเชื้อ Escherichia coli ที่คัดแยกจากตัวอย่างน้ำในพื้นที่ภาคใต้ของประเทศไทย
Keywords:
Escherichia coli; น้ำ; การดื้อยาปฏิชีวนะAbstract
งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการดื้อยาปฏิชีวนะของเชื้อ Escherichia coli (E. coli) ที่แยกได้จากตัวอย่างน้ำประเภทต่างๆ ในพื้นที่ภาคใต้ของประเทศไทย โดยตรวจหาเชื้อ E. coli จากตัวอย่างน้ำด้วยวิธี multiple-tube fermentation technique แยกและจัดจำแนกเชื้อด้วยการย้อมสีแกรมและทดสอบคุณสมบัติทางชีวเคมี แล้วนำเชื้อที่ได้มาทดสอบความไวต่อยาปฏิชีวนะ 6 ชนิด ได้แก่ ampicillin, cefuroxime, ertapenem, gentamycin, ciprofloxacin และ tetracycline ด้วยวิธี disk diffusion โดยสามารถพบเชื้อ E. coli ได้ 37 ตัวอย่าง จากตัวอย่างน้ำ 13 จังหวัดรวม 702 ตัวอย่าง (ร้อยละ 5.3) เป็นเชื้อจากตัวอย่างน้ำทิ้งมากที่สุดร้อยละ 21.6 รองลงมา คือ น้ำใช้และน้ำดื่ม ร้อยละ 5.0 และ 4.0 ตามลำดับ นำมาแยกและยืนยันเชื้อได้ 37 ไอโซเลท เมื่อทดสอบความไวต่อยาปฏิชีวนะพบเชื้อดื้อต่อยาอย่างน้อย 1 ชนิด ร้อยละ 18.9 เป็นเชื้อจากตัวอย่างน้ำดื่ม น้ำใช้ในฟาร์มสุกร น้ำใช้ในโรงฆ่าสัตว์และน้ำทิ้งจากโรงพยาบาล โดยดื้อต่อยา tetracycline มากที่สุดร้อยละ 18.9 รองลงมา คือ ampicillin ร้อยละ 13.5 และ gentamycin ร้อยละ 2.7 ตามลำดับ เป็นเชื้อที่ดื้อต่อยาชนิดเดียว คือ tetracycline ร้อยละ 5.4 ดื้อต่อยา 2 ชนิดร่วมกัน คือ ampicillin และ tetracycline ร้อยละ 10.8 และดื้อต่อยา 3 ชนิดร่วมกัน คือ ampicillin, gentamycin และ tetracycline ร้อยละ 2.7 ดังนั้นจึงเป็นการยืนยันได้ว่าน้ำเป็นแหล่งของเชื้อ E. coli ดื้อยาปฏิชีวนะ อย่างไรก็ตามควรมีการศึกษาเพิ่มเติมด้านพันธุกรรมของเชื้อเพื่อเป็นแนวทางในการเฝ้าระวังเชื้อดื้อยาไม่ให้เกิดการแพร่กระจายไปยังมนุษย์ สัตว์และสิ่งแวดล้อมต่างๆ ต่อไปในอนาคต
References
ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร: แนวปฏิบัติในการใช้มาตรฐานสินค้าเกษตร การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มสุกร ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551. (2558, 19 พฤศจิกายน). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 132 ตอนพิเศษ 302 ง. หน้า 8.
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง น้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท พ.ศ.2524. (2524, 24 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา 98 ร.จ. 52 ตอนที่ 157. หน้า 52-55.
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง กำหนดปริมาณไข่หนอนพยาธิและแบคทีเรียอีโคไล (Escherichia coli) และวิธีการเก็บตัวอย่าง และการตรวจหาไข่หนอนพยาธิและแบคทีเรียอีโคไล (Escherichia coli) ในน้ำทิ้งและกากตะกอนที่ผ่านระบบกำจัดสิ่งปฏิกูลแล้ว พ.ศ. 2561. (2562, 4 มกราคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 136 ตอนพิเศษ 3ง. หน้า 31-32.
ปาจรีย์ ศรีอุทธา. (2565, 28 มิถุนายน). ยากลุ่ม Tetracyclines ตัวใหม่ (Novel Tetracyclines). https://ccpe.pharmacycouncil.org/index.php?option=article_detail&subpage=article_detail&id=1229
วิษณุ ธรรมลิขิตกุล. (2565). บทนำ. ใน ธีรศักดิ์ ชักนำ (บรรณาธิการ), แนวทางการเฝ้าระวังและสอบสวนเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ (หน้า 2-12). กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.
วิไล เจียมไชยศรี, ชาติ เจียมไชยศรี และพิษณุ ตุลยกุล. (2564, ตุลาคม). โครงการการศึกษาการปนเปื้อนและการควบคุมการแพร่กระจายของเชื้อดื้อยาปฏิชีวนะจากแหล่งกำเนิดน้ำเสียประเภทโรงพยาบาลและฟาร์มสุกร. https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5431
American Public Health Association, American Water Works Association & Water Environment Federation. (2017). Standard methods for the examination of water and wastewater (23rd ed.). The Association.
Chen, Z., Yu, D., He, S., Ye, H., Zhang, L., Wen, Y., Zhang, W., Shu, L. & Chen, S. (2017). Prevalence of antibiotic-resistant Escherichia coli in drinking water sources in Hangzhou city. Frontiers in Microbiology, 8, 1133.
Clinical and Laboratory Standards Institute. (2020). Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing. The Institute.
Daly, M., Powell, J., O’Connell, N. H., Murphy, L., & Dunne, C. P. (2023). Antimicrobial resistance is prevalent in E. coli and other Enterobacterales isolated from public and private drinking water supplies in the Republic of Ireland. Microorganisms, 11(5), 1224.
Ferro, P., Morales, E., Ticona, E., Ferró-Gonzales, P., Oblitas, A., & Ferró-Gonzáles, A. L. (2024). Water quality and phenotypic antimicrobial resistance in isolated of E. coli from water for human consumption in Bagua, under One Health approach. Heliyon, 10(1), 1-9.
Haberecht, H. B., Nealon, N. J., Gilliland, J. R., Holder, A. V., Runyan, C., Oppel, R. C., Ibrahim. H. M., Mueller, L., Schrupp, F., Vilchez, S., Antony, L., Scaria, J., & Ryan, E. P. (2019). Antimicrobial-Resistant Escherichia coli from Environmental Waters in Northern Colorado. Journal of Environmental and Public Health, 2029, 3862949.
Harris, P. N., Tambyah, P. A., & Paterson, D. L. (2015). Beta-lactam and beta-lactamase inhibitor combinations in the treatment of extended-spectrum beta-lactamase producing Enterobacteriaceae: Time for a reappraisal in the era of few antibiotic options? The Lancet Infectious Diseases, 15(4), 475-485.
Larson, A., Hartinger, S. M., Riveros, M., Salmon-Mulanovich, G., Hattendorf, J., Verastegui, H., Huaylinos, M. L., & Mäusezahl, D. (2019). Antibiotic-resistant Escherichia coli in drinking water samples from rural Andean Households in Cajamarca, Peru. American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 100(6), 1363-1368.
Mahmoud, N. E., Altayb, H. N., & Gurashi, R. M. (2020). Detection of carbapenem-resistant genes in Escherichia coli isolated from drinking water in Khartoum, Sudan. Journal of Environmental and Public Health, 2020, 2571293.
Niegowska, M., Sanseverino, I., Navarro, A., & Lettieri, T. (2021). Knowledge gaps in the assessment of antimicrobial resistance in surface waters. FEMS Microbiology Ecology, 97(11), fiab140.
